Spis treści
- „Źródliska” w Łanach – gejzer pow. kraśnickiego
- Czym są „Źródliska” w Łanach?
- „Źródliska” w Łanach – turystyka
- „Źródliska” w Łanach – jak dojechać?
Łany są położone w gm. Gościeradów i choć są sołectwem, nie spotkamy tu zbyt wielu mieszkańców i mieszkanek. W 2011 r. dane mówiły o 552 osobach, ale w tych sprzed dwóch lat wiemy już więc niewykluczone, że ta liczba uszczupliła się do 235.
Tym razem jednak nie to interesuje nas w Łanach.
„Źródliska” w Łanach – gejzer pow. kraśnickiego
Właśnie w jednej z części wsi położone są „Źródliska”, których urok tak zachwycił wojewodę tarnobrzeskiego (do 1998 r. Łany należały do tego obszaru), że w 1996 r. zdecydował się przyznać mu status pomnika przyrody nieożywionej.
Czym są „Źródliska” w Łanach?
„Źródliska” w Łanach to źródło wywierzyskowe, czyli typ bardzo wydajnego źródła krasowego, z którym najczęściej mamy do czynienia w górach. Zwykle – i tak jest również w przypadku „Źródlisk” – na powierzchnię źródła wypływają wody podziemne. Zbiornik w Łanach rozpościera się na kilkudziesięciu metrach kwadratowych, a strefą ochronną objęto ok. 5 arów. Co jednak jest najbardziej interesujące, woda wypływająca pod ciśnieniem uruchamia warstwę luźnych piasków i wtedy zaczynają się czary. Chociaż specjaliści i specjalistki również na nie mają konkretną nazwę – zjawisko bijących źródeł, czyli tzw. gejzerów.
To jednak nie koniec ciekawostek! Podczas badań ekspertów i ekspertki zaintrygowała temperatura wody, która niezależnie od pory roku i dnia z podziwu godną stałością utrzymuje się na poziomie 10,2-10,3 st. Celsjusza! Czyni to ze „Źródlisk” jedyne miejsce na całym Roztoczu i Wyżynie Lubelskiej, w którym woda jest tak ciepła. Jakby tego było mało, woda nadaje się do picia i wg samorządu gminy Gościeradów ma wręcz „dobry smak i niską zawartość chlorków” (z niektórych analiz wynika, że niewiele wód źródlanych w Polsce mogłoby się tym poszczycić).
„Źródliska” w Łanach – turystyka
Źródła w Łanach są przeznaczone wyłącznie do małego ruchu turystycznego i wypoczynku mieszkańców i mieszkanek, nie są natomiast w żaden sposób wykorzystywane gospodarczo. W ostatnich latach wokół pomnika pojawiły się drewniane mostki, altanki, ławki, stoły, miejsce na ognisko, a nawet zadaszona scena.
Żeby korzystać z uroków tego miejsca, trzeba jednak pamiętać o pewnych zasadach:
- zakaz rozkopywania, rozorywania najbliższego otoczenia źródliska,zakaz lokalizowania w sąsiedztwie ,,dzikich” wysypisk śmieci lub rzucania śmieci wprost do źródeł,
- zakaz mycia sprzętu rolniczego przy źródłach,
- zakaz eksploatacji surowców mineralnych (piasku) w skarpie zbocza przylegającego do źródeł,
- zakaz niszczenia roślinności w źródłach i najbliższym otoczeniu,
- zakaz zasypywania wypływów źródlanych,
- zakaz budowy ujęć wodnych w samym źródlisku, bliskim jego otoczeniu, a zwłaszcza w kierunku dopływu wody do źródliska (kierunek do Salomina i Szczeckich Dołów),
- zakaz pogłębiania i skracania koryta rzeki Tuczyn na odcinku Łany – Mniszek,
- zakaz pojenia zwierząt w samym źródlisku,
- zakaz wznoszenia budowli hydrotechnicznych i piętrzeń wody poniżej źródeł, w wyniku których cofka spiętrzenia objęłaby chroniony obszar źródliska,
- nakaz utrzymywania czystości przy źródłach – pomniku przyrody nieożywionej.
„Źródliska” w Łanach – jak dojechać?
Do Źródlisk w Łanach wiedzie droga powiatowa nr 2711 Gościeradów – Kosin. Po prawej stronie od niej znajduje się parking dla samochodów.
